INTEGRACJA SENSORYCZNA
Integracja sensoryczna (SI) to inaczej zdolność do rozumienia i porządkowania bodźców i informacji dostarczanych z otoczenia i z własnego ciała poprzez zmysły. Umiejętność ta pozwala dziecku zrozumieć, jak funkcjonuje otaczający je świat i nadaje sens nieustannie docierającym zewsząd bodźcom. Nieprawidłowa integracja sensoryczna przejawia się tzw. dysfunkcjami, czyli zaburzeniami. Pojawiają się one, gdy układ nerwowy niewłaściwie organizuje bodźce zmysłowe. Dysfunkcje nie są związane z uszkodzeniem narządów zmysłów, np. z niedosłuchem czy krótkowzrocznością. Terapia integracji sensorycznej określana jest mianem „naukowej zabawy”. Poprzez huśtanie się w hamakach, balansowanie, toczenie się w beczce, zabawy z piłką układ nerwowy i mózg dziecka uczy się właściwego reagowania na bodźce zewnętrzne i integracji wrażeń płynących z różnych zmysłów. Zadania, stawiane przed dzieckiem znajdują się w strefie najbliższego rozwoju. Oznacza to, że każde z nich stanowi swoiste wyzwanie dla dziecka i jego układu nerwowego – nie jest zbyt łatwe i nie jest zbyt trudne. Ciągłe balansowanie na granicy możliwości dziecka poprawia organizację pracy układu nerwowego, wyzwala więcej reakcji adaptacyjnych i wpływa na procesy uczenia się. Terapia SI nie jest uczeniem konkretnych umiejętności (np. jazda na rowerze, pisanie, czytanie), ale usprawnianiem pracy systemów sensorycznych i procesów układu nerwowego, które są bazą do rozwoju tych umiejętności. W toku pracy tą metodą terapeuta stymuluje zmysły dziecka oraz usprawnia takie zakresy, jak np.: motoryka mała, motoryka duża, koordynacja wzrokowo-ruchowa. Zadaniem terapeuty jest, przy zastosowaniu odpowiednich technik, eliminowanie, wyhamowywanie lub ograniczenie niepożądanych bodźców obecnych przy nadwrażliwościach sensorycznych lub dostarczanie silnych bodźców, co jest konieczne przy podwrażliwościach systemów sensorycznych.
Integracja sensoryczna polecana jest głównie dla dzieci:
- z trudnościami w uczeniu się (trudności wynikające z dysleksji, dysgrafii),
- nadpobudliwych i nadruchliwych,
autystycznych, - z mózgowym porażeniem dziecięcym,
- niedowidzących,
- niedosłyszących.
Objawy, które powinny zaniepokoić rodzica:
- nadwrażliwość na bodźce (np. unika fizycznej bliskości i dotyku; lubi nosić tylko specyficzne rodzaje ubrań, przeszkadzają mu metki; nie lubi brudzić się klejem i farbami; nie lubi obcinać paznokci, czesać się i myć zębów; w głośnych miejscach staje się marudne czy poddenerwowane; źle reaguje na głośne dźwięki, np. muzyki, odkurzacza),
- zbyt mała wrażliwość bodźce (np. nie zauważa zadrapań czy siniaków spowodowanych upadkiem; kolorując, bardzo mocno dociska kredkę; poszukuje głośnych dźwięków; lubi być mocno przytulane lub samo mocno przytula),
- problemy z równowagą (np. ma słabą równowagę, często upada lub się potyka; idąc po pokoju obija się o meble; ma kłopoty ze swobodnym poruszaniem się),
- agresja (np. łatwo wpada we frustrację, reaguje agresją na przytłoczenie odbieranymi bodźcami),
- nadmierna ruchliwość (np. jest w ciągłym ruchu i wszędzie go pełno; cały czas trzyma coś w rączkach i tym porusza; trudno mu się skoncentrować, łatwo się rozprasza),
- opóźnienie w rozwoju zdolności ruchowych (np. ma problemy z samodzielnym zapinaniem guzików, sznurowaniem butów; ma trudność w uczeniu się nowych umiejętności ruchowych jak łapanie piłki czy jazda na rowerze; niepoprawnie trzyma ołówek, sztućce czy nożyczki; niepewnie wchodzi lub schodzi po schodach, ma kłopoty z wycinaniem, rysowaniem po śladzie),
- wybredność w jedzeniu (np. unika nowych smaków; jest wybredne pod względem konsystencji spożywanych pokarmów; ma tendencję do wypychania sobie ust jedzeniem).